Pytania i odpowiedzi dotyczące wskaźnika WIBOR
2. Co to są Stawki Referencyjne WIBID i WIBOR?
Wskaźnik WIBID jest wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej odzwierciedlającym poziom stopy procentowej, po jakiej banki mogłyby przyjmować w innych bankach środki pieniężne (depozyty) na określony termin.
3. Kto jest administratorem wskaźnika WIBOR?
GPW Benchmark S.A. jest spółką wchodzącą w skład Grupy Kapitałowej GPW. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. posiada 100% kapitału zakładowego Spółki.
Jedynym przedmiotem działalności GPW Benchmark S.A. jest dostarczanie indeksów i wskaźników referencyjnych na potrzeby rynku finansowego.
Oprócz wskaźników referencyjnych stopy procentowej, GPW Benchmark opracowuje również indeksy akcji (Rodzina Indeksów Giełdowych WIG), indeks obligacji (TBSP.Index) oraz inne specjalistyczne indeksy.
4. Kto nadzoruje administratora wskaźnika WIBOR?
5. Co to są terminy fixingowe wskaźnika WIBOR?
Wskaźnik WIBOR jest ustalany na następujące terminy fixingowe:
overnight (O/N)
tomorrow/next (T/N)
tydzień (SW)
2 tygodnie (2W)
1 miesiąc (1M)
3 miesiące (3M)
6 miesięcy (6M)
1 rok (1Y).
6. O której godzinie jest ustalany wskaźnik WIBOR?
11:00 dla terminów fixingowych: tydzień (SW), 2 tygodnie (2W), 1 miesiąc (1M), 3 miesiące (3M), 6 miesięcy (6M), 1 rok (1Y);
17:00 dla terminów fixingowych: overnight (O/N), toworrow/next (T/N).
7. Gdzie można znaleźć aktualne, opóźnione i historyczne wartości wskaźnika WIBOR?
Dane opóźnione są publikowane każdego dnia, w którym jest ustalany wskaźnik WIBOR, na stronie internetowej gpwbenchmark.pl o godzinie 23:00. Dane za rok bieżący są dostępne w zakładce: https://gpwbenchmark.pl/dane-opoznione. Dane te są publikowane z opóźnieniem dwóch dni roboczych.
Dane historyczne (bez danych za rok bieżący) są dostępne na stronie gpwbenchmark.pl w zakładce: https://gpwbenchmark.pl/roczne.
8. Gdzie można znaleźć dokumentację Stawek Referencyjnych WIBID i WIBOR?
https://gpwbenchmark.pl/dokumentacja.
9. Czym jest indeks, a czym jest wskaźnik referencyjny?
Wskaźnik referencyjny to indeks, który został zastosowany w umowie, instrumencie finansowym jako odniesienie do obliczenia wartości zobowiązań umownych między stronami lub w funduszu inwestycyjnym celem np. obliczenia opłaty za wyniki. Innymi słowy indeks staje się wskaźnikiem referencyjnym z chwilą wpisania go w umowie jako odniesienia do określenia płatności stron umowy.
10. Czym jest definicja wskaźnika referencyjnego, a czym jest jego metoda?
„Metoda” wskaźnika to określenie sposobu w jaki dokonywany jest pomiar danego rynku lub realiów gospodarczych.
Oba pojęcia wynikają wprost z unijnego rozporządzenia BMR.
11. Co mierzy wskaźnik WIBOR? Co jest celem pomiaru?
Przedmiotem pomiaru Stawek Referencyjnych są ceny depozytów przyjmowanych (Wskaźnik WIBID) lub składanych (Wskaźnik WIBOR) na powyższym rynku przez banki uczestniczące w panelu WIBID i WIBOR lub inne banki.
12. Jakie jest źródło Danych Wejściowych do wyznaczania wskaźnika WIBOR?
Banki te są podmiotami przekazującymi dane w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 9 Rozporządzenia o Wskaźnikach Referencyjnych.
13. Jaka jest metoda wskaźnika WIBOR? (Stawek Referencyjnych WIBID i WIBOR)
- Metodę Ustalania Stawek Referencyjnych - w formie Fixingu - stosowaną przez Administratora na podstawie danych przekazywanych przez Uczestników Fixingu, oraz
- Metodę Kaskady Danych, stosowaną przez Uczestników Fixingu do przygotowania i przekazania Kwotowań.
Stawki Referencyjne wyznaczane są dla Terminów Fixingowych.
W każdym Dniu Fixingu Administrator ustala wartość uśrednioną przekazanych przez Uczestników Fixingu Kwotowań na dany Termin Fixingowy według następujących zasad:
- po usunięciu (odrzuceniu) czterech Kwotowań skrajnych, tj. dwóch o wartości najmniejszej oraz dwóch o wartości największej, w przypadku, gdy zgłoszono nie mniej niż 10 Kwotowań,
- po usunięciu (odrzuceniu) jednego najniższego i jednego najwyższego Kwotowania, w przypadku, gdy zgłoszono 8 lub 9 Kwotowań,
- bez odrzucenia żadnego z Kwotowań w przypadku zgłoszenia 6 lub 7 Kwotowań.
W przypadku przekazania Administratorowi przez Uczestników Fixingu 5 lub mniej Kwotowań na dany Termin Fixingowy, Administrator nie ustala Stawek Referencyjnych na taki Termin Fixingowy.
15. Co to jest „Kaskada Danych”, o której mowa w Regulaminie Stawek? Co z niej wynika?
W każdym przypadku i dla każdego terminu, wynikiem obowiązkowego zastosowania przez bank- Uczestnika Fixingu Metody Kaskady Danych są Kwotowania, otrzymane z określonego „poziomu” Kaskady (zob. pkt poniżej).
Kwotowania mogą mieć charakter Kwotowań Modelowych lub Kwotowań Wiążących.
Metoda Kaskady Danych wprowadza ścisłą hierarchię w procedurze opracowywania Kwotowań, tzn. kolejność uwzględniania danych przez bank w celu wyznaczenia konkretnej wartości przekazanej Administratorowi danego dnia.
Uczestnik Fixingu przygotowuje Dane Wejściowe zakładając bezpośrednie wykorzystanie Danych Transakcyjnych pochodzących z najwyższych możliwych Poziomów Kaskady Danych, począwszy od Rynku Bazowego, kończąc na zdefiniowanych Rynkach Powiązanych (Kwotowanie Modelowe); kiedy nie jest to możliwe, jako wynik działania Metody Kaskady Danych uznaje się zgłaszane w każdym Dniu Fixingu Kwotowanie Wiążące.
16. Jak stosowana jest Metoda Kaskady Danych?
Poziom 2.1: Kwotowanie Modelowe oparte o wynik zastosowanej przez Uczestnika Fixingu Procedury Interpolacji Kwotowań Modelowych w odniesieniu do Kwotowania Modelowego zgłoszonych przez Uczestnika Fixingu na Poziomie 1 Kaskady Danych w Dniu Fixingu.
Poziom 2.2: Kwotowanie Modelowe oparte o Depozyty Rynku Bazowego na Terminy Niefixingowe.
Poziom 3.1: Kwotowanie Modelowe oparte o zastosowaną przez Uczestnika Fixingu Procedurę Ekstrapolacji Cen z Rynków Powiązanych na Rynek Bazowy na podstawie Danych Transakcyjnych z Rynków Powiązanych (w segmencie Instytucji Finansowych) o Terminach Fixingowych.
Poziom 3.2: Kwotowanie Modelowe oparte o zastosowaną przez Uczestnika Fixingu Procedurę Ekstrapolacji Cen z Rynków Powiązanych na Rynek Bazowy na podstawie Danych Transakcyjnych z Rynków Powiązanych (w segmencie Instytucji Finansowych), którym przypisano Terminy Fixingowe w oparciu o Terminy Niefixingowe.
Poziom 3.3: Kwotowanie Modelowe oparte o zastosowaną przez Uczestnika Fixingu Procedurę Ekstrapolacji Cen z Rynków Powiązanych na Rynek Bazowy na podstawie Danych Transakcyjnych z Rynków Powiązanych (w segmencie Pozostałych Instytucji Finansowych) o Terminach Fixingowych.
Poziom 3.4: Kwotowanie Modelowe oparte o zastosowaną przez Uczestnika Fixingu Procedurę Ekstrapolacji Cen z Rynków Powiązanych na Rynek Bazowy na podstawie Danych Transakcyjnych z Rynków Powiązanych (w segmencie Pozostałych Instytucji Finansowych) o Terminach Niefixingowych, którym przypisano Terminy Fixingowe.
Poziom 4: Kwotowanie Wiążące oparte o wewnętrzne procedury Uczestnika Fixingu, wyznaczone zgodnie z wytycznymi określonymi przez Administratora w Kodeksie Postępowania.
Przedmiotem pomiaru Stawek Referencyjnych są ceny depozytów przyjmowanych (Wskaźnik WIBID) lub składanych (Wskaźnik WIBOR) na powyższym rynku przez banki uczestniczące w panelu WIBID i WIBOR lub inne banki.
Segment Instytucji Finansowych (Poziom 3.1 i 3.2 Kaskady Danych), w skład którego wchodzą fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne i zakłady ubezpieczeń.
Segment Pozostałych Instytucji Finansowych (Poziom 3.3 i 3.4 Kaskady Danych), w skład którego wchodzą inne instytucje finansowe niż wymienione powyżej.
19. Czym są Kwotowania Modelowe?
Kwotowanie Modelowe stanowi wynik działania Poziomów 1, 2 lub 3 Kaskady Danych a zasady jego wyznaczania zostały szczegółowe określone przez Administratora w Kodeksie Postępowania i Specyfikacji Kwotowań Modelowych.
20. Czym są Kwotowania Wiążące?
Kwotowanie Wiążące wyznaczane jest przez Uczestnika Fixingu zgodnie z Polityką Kwotowania z uwzględnieniem Rekomendacji Administratora w zakresie Kwotowania Wiążącego.
Wiążący charakter skutkuje tym, że Uczestnik Fixingu nie może odmówić innemu Uczestnikowi Fixingu zawarcia transakcji w określonym czasie po Fixingu, na warunkach nie gorszych od wyrażonych w Kwotowaniu Wiążącym.
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A.
Santander Bank Polska S.A.
Bank Polska Kasa Opieki S.A.
Bank Gospodarstwa Krajowego
BNP Paribas Bank Polska S.A.
Bank Handlowy w Warszawie S.A.
mBank S.A.
ING Bank Śląski S.A.
Bank Millennium S.A.
Deutsche Bank Polska S.A.
22. Co to znaczy, że wskaźnik WIBOR jest kluczowym wskaźnikiem referencyjnym?
W sposób ogólny, wskaźniki referencyjne stóp procentowych są wskaźnikami, które odgrywają ważną rolę w realizacji polityki pieniężnej, i w związku z tym Unia Europejska wprowadziła w Rozporządzeniu o Wskaźnikach Referencyjnych przepisy szczególne dotyczące takich wskaźników referencyjnych np. Załącznik I do Rozporządzenia BMR.
Kluczowe wskaźniki referencyjne to wskaźniki, których zaprzestanie administrowania przez administratora może spowodować nieważność umów finansowych lub instrumentów finansowych, narazić konsumentów i inwestorów na straty oraz wpłynąć na stabilność systemu finansowego.
Rozporządzenie BMR nadało organowi nadzoru, którym w odniesieniu do wskaźnika WIBOR jest Komisja Nadzoru Finansowego, specjalne uprawnienia np. do zażądania obowiązkowego administrowania kluczowym wskaźnikiem referencyjnym, aby zachować istnienie danego wskaźnika referencyjnego.
Rozporządzenie BMR przewiduje również, w art. 23c, że w przypadku konieczności zaprzestania opracowywania kluczowego wskaźnika referencyjnego, państwo może wydać akt prawny zastępujący taki wskaźnik referencyjny we wszelkich umowach, w których nie ma postanowień umownych na tę okoliczność, innym wskaźnikiem tzw. zamiennikiem wskaźnika referencyjnego.
23. Co to jest istotna zmiana metody wskaźnika referencyjnego?
Zgodnie z Rozporządzeniem BMR określenie definicji istotnej zmiany jest obowiązkiem administratora wskaźnika referencyjnego.
W przypadku Stawek Referencyjnych WIBID i WIBOR administrator określił, że Istotna zmiana Metody Stawek Referencyjnych to zmiana Kluczowego Elementu Metody Stawek Referencyjnych, skutkująca spełnieniem Kryterium Materialności.
Na potrzeby określenia definicji istotnej zmiany Metody Stawek Referencyjnych, Administrator określił następujące Kluczowe Elementy Metody Stawek Referencyjnych:
- Stawki Referencyjne ustalane są w ramach Fixingu;
- Danymi Wejściowymi są Kwotowania, przekazywane przez Uczestników Fixingu,
- Stawki Referencyjne ustalane są o godzinie 11:00 dla wszystkich Terminów Fixingowych z wyjątkiem Terminu Fixingowego overnight O/N oraz Terminu Fixingowego tommorow/next (T/N), dla których Stawki Referencyjne są ustalane o godz. 17:00.
- Stawki Referencyjne mają charakter dwustronny, co oznacza, że Administrator ustala zarówno stawkę bid (stopa procentowa, po jakiej Depozyty byłyby przyjmowane), jak też stawkę offer (stopa procentowa, po jakiej Depozyty byłyby składane).
W ramach procesu badania istotności zmiany Metody Stawek Referencyjnych, Administrator wprowadził tzw. „Kryteria Materialności” weryfikujące skalę i zakres konsekwencji ekonomicznych zmiany Kluczowego Elementu Metody Stawek Referencyjnych, które określają granice, po przekroczeniu których zmiana sposobu pomiaru (Metoda Stawek Referencyjnych) danego rynku lub realiów gospodarczych będzie traktowana jako zmiana istotna.
Więcej informacji można znaleźć w:
- pkt 16 Opisu Metody Stawek Referencyjnych WIBID i WIBOR, oraz
- w Procedurze przeglądu i zmiany metod wskaźników referencyjnych stóp procentowych:
Wszystkie dokumenty znajdują się na stronie: https://gpwbenchmark.pl/dokumentacja.
24. Co to znaczy, że Stawki Referencyjne WIBID i WIBOR mają charakter dwustronny?
25. Czy administrator może zaprzestać opracowywania wskaźnika WIBOR?
W przypadku istotnej zmiany metody nie następuje zmiana definicji wskaźnika, zmienia się jedynie sposób pomiaru rynku lub rzeczywistości gospodarczej. W taki przypadku wystarczy zatem postanowienie umowne, które przewiduje poinformowanie drugiej strony o istotnej zmianie, która nie ma wpływu na ciągłość umowy.
W przypadku zaprzestania opracowywania wskaźnika referencyjnego powinny obowiązywać postanowienia umowne, w jaki sposób nadal będą ustalane wzajemne świadczenia. Rozporządzenie BMR zobowiązuje podmioty nadzorowane do umieszczania w umowach z klientami tzw. klauzuli awaryjnej, która opisuje sposób ustalenia innego wskaźnika (tzw. wskaźnika alternatywnego), który będzie miał zastosowanie.
Rozporządzenie BMR przewiduje również, w art. 23c, że w przypadku konieczności zaprzestania opracowywania kluczowego wskaźnika referencyjnego, państwo może wydać akt prawny zastępujący taki wskaźnik referencyjny we wszelkich umowach, w których nie ma postanowień umownych na tę okoliczność, innym wskaźnikiem tzw. zamiennikiem wskaźnika referencyjnego.
27. Co to jest alternatywny wskaźnik referencyjny stopy procentowej?
GPW Benchmark przygotowuje się do opracowywania kilku wskaźników referencyjnych stopy procentowej, które będą mogły znaleźć zastosowanie w przypadku zaprzestania opracowywania wskaźnika WIBOR.
28. Co to jest Rozporządzenie BMR?
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/we i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014.
W przeciwieństwie do danych wejściowych dla wskaźników typu WIBOR/WIBID, dane transakcyjne z systemu obrotu (Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie) są danymi łatwo dostępnymi – publicznymi; na ich podstawie można opracowywać tzw. wskaźniki danych regulowanych, tj. wskaźniki WIG.
31. Od czego zależy wysokość wskaźnika WIBOR?
Natomiast, podmioty przekazujące dane przygotowując Dane Wejściowe (Kwotowania) na potrzeby wyznaczania Stawek Referencyjnych WIBID i WIBOR, zgodnie z przyjętymi przez siebie wewnętrznymi zasadami biorą pod uwagę czynniki makroekonomiczne, w tym również oczekiwania rynkowe oraz estymacje własne dotyczące kształtowania się w przyszłości stóp procentowych banku centralnego. Elementy te znajdują następnie bezpośrednie odzwierciedlenie w wysokości przekazywanych Administratorowi Kwotowań Wiążących.
Celem zrozumienia zasad kształtowania się rynkowych stóp procentowych polecamy zapoznanie się z materiałem edukacyjnym Narodowego Banku Polskiego.
33. Czy w procesie wyznaczania wskaźnika WIBOR jest możliwe korzystanie z tzw. swobody uznania?
Podmioty przekazujące dane, w ramach opracowywania Kwotowań Wiążących mogą pod ściśle określonymi warunkami skorzystać ze swobody uznania, pod warunkiem stosowania się do Kodeksu Postępowania Uczestników Fixingu WIBID i WIBOR oraz przepisów art. 16 Rozporządzenia BMR, zgodnie z którymi bank przekazujący dane musi stosować zasady (ramy) kontroli wewnętrznej. Wymagane jest wprowadzenie zasad kontroli, które zapewniają rzetelność, dokładność i wiarygodność Danych Wejściowych oraz przekazywanie Danych Wejściowych zgodnie z rozporządzeniem i z Kodeksem Postępowania. W Kodeksie Postępowania Administrator określił zasady korzystania ze swobody uznania przez Uczestników Fixingu w procesie przygotowania Kwotowań Wiążących. Zasady te zostały wyrażone w Rekomendacji Administratora w zakresie Kwotowań Wiążących, będącej istotnym załącznikiem do Kodeksu Postępowania obowiązującego banki - Uczestników Fixingu.
Szczegółowe Rekomendacje wymagają od Uczestników Fixingu posiadania tzw. Bazy Kwotowania Wiążącego, wyznaczanej przez bank w oparciu o konkretną metodę analityczną (model lub algorytm), a następnie posiadania procedury korygowania wartości Kwotowania Wiążącego w oparciu o bieżącą ocenę sytuacji rynkowej. Taka korekta pozwala bankowi, w przypadkach określonych w jego własnej procedurze przygotowywania Kwotowań Wiążących, na zastosowanie swobody uznania. Zgodnie z Rekomendacją Administratora, Uczestnik Fixingu powinien jednak dokumentować i uzasadniać na piśmie przeprowadzanie takiej korekty.
35. Q&A na temat Metody algorytmicznej WIBOR dla Terminu Fixingowego 1Y



